IZABELA KARBOWNIK, KRZYSZTOF ZIENTAL
Rozpoczynamy na naszych łamach cykl „Kadr na historię”. Izabela Karbownik, fotografka-amatorka,
oraz Krzysztof Ziental, historyk sztuki, zaprezentują w nim karłowickie kadry — w ujęciu dawnym
i dzisiejszym.
Na początek przedstawiamy pięć par zdjęć. Dwa pierwsze (fot. 1—2) pokazują serce naszego osiedla, czyli karłowicki „rynek”, dzisiejszy plac Piłsudskiego. Widzimy dawne Centrum Kultury Agora, a wcześniej restaurację Lindenhof. Budynek o charakterze wiejskiego dworu nie zmienił się, jednakże nie zachowały się dwie lipy rosnące przed nim, które nawiązywały do przedwojennej nazwy.
Druga para (fot. 3—4) ukazuje widok z okna zabudowy otaczającej część placu zaaranżowanej jako zielony skwer. Dzisiejsze kamienne, półokrągło zamknięte podwyższenie, poprzedzone prostokątnym różanym klombem, przed wojną było pomnikiem. Poświęconym on był mieszkańcom Karłowic poległym w pierwszej wojnie światowej. W miejscu róż znajdowała się woda. Widoczne na fotografii przedwojennej świeżo posadzone graby, dziś dorodne, tworzą od wiosny zielone ściany tej kompozycji.
Na trzecim zestawie (fot.5—6) podglądamy niepozorną ulicę. Jednakże to właśnie dzisiejsza Czajkowskiego była główną osią dawnej wsi Carlowitz. Widoczne po lewej stronie jezdni parterowe domy z dwuspadowymi dachami należą chyba do najstarszych zachowanych zabudowań. Ich nieco wiejski charakter do dziś wyróżnia je na tle późniejszej zabudowy.
Czwartą dwójką zdjęć (fot. 7—8) przenosimy się niedaleko, bo na ulicę Przybyszewskiego. Czynszowa kamienica to raczej rzadki widok na Karłowicach, gdzie dominowały wille. Pomimo że kamienica zachowała się do dziś, jej część parterowa utraciła dawny handlowo- usługowy charakter. Lokale te odpowiadały głównie na potrzeby pobliskich koszar. Był tutaj fryzjer, piwiarnia Hindenburg oraz apteka. Wyróżniał się sklep niejakiego Schiftansa z artykułami militarnymi i pierwszej potrzeby.
Piąty zestaw (fot. 9—10) prezentuje miejsce, które zmieniło się tak znacznie, że trudno uwierzyć w prawdziwość tego zestawienia. A jednak, w miejscu dzisiejszego pawilonu meblowego znajdował się budynek o konstrukcji ryglowej, o nieco wiejskim, niemal uzdrowiskowym charakterze. Domek nad stawem mieścił w sobie restaurację, a wcześniej tzw. Établissement, czyli zakład rozrywki. W obiekcie znajdowała się restauracja, a dookoła rozległy
ogródek gastronomiczny, staw z łódkami. Miejsce to rozwinęło się dzięki pobliskiemu parkowi sportowemu oraz torowi psich wyścigów.
